صنعت خودرو نیز مانند سایر صنایع با گذشت زمان پیشرفت چشمگیری داشته است. تمامی امکانات و آپشن های اضافه شده در صنعت خودرو با هدف افزایش رفاه و ایمنی راننده خودرو و سرنشینان صورت گرفته است.
در اوایل قرن بیستم آلفرد هورنر مونرو مهندس کانادایی توانست اولین گیربکس اتوماتیک را با استفاده از فشار هوا طراحی کند که در سال 1923 موفق به ثبت این اختراع شد. پروژه گیربکس اتوماتیک آلفرد هورنر مونرو به دلیل امکانات ناکافی و قابلیت پایین شکست خورد و در بازار تجارت موفق نبود.
اسکار اچ بانکر مخترع آمریکایی (پدر گیربکس اتوماتیک) در سال 1930 توانست برای اولین بار گیربکس هیدرولیک Hydra-Matic را طراحی کند که در سال 1948 توسط جنرال موتورز بر روی اولدزموبیل نصب شد و امکان تعویض دنده بدون نیاز به کلاچ را فراهم کرده و آسودگی بسیاری را برای رانندگان به ارمغان آورد. از آن زمان تا کنون همواره نسل های پیشرفته تر این گیربکس در انواع مختلف تولید می شود.
گیربکس اتوماتیک که به آن گیربکس اتومات نیز می گویند، سیستمی است که به صورت خودکار و بدون دخالت راننده عملیات تعویض دنده را انجام می دهد. سیستم گیربکس اتومات با استفاده از فناوری های هیدرولیکی و الکترونیکی قدرت موتور را به چرخ ها منتقل کرده و امکان تعویض دنده را بدون نیاز به استفاده از کلاچ و یا تعویض دستی برای راننده فراهم می کند.
گیربکس های اتوماتیک به عنوان یکی از اجزای کلیدی خودروهای امروزی آسایش و راحتی بیشتری برای رانندگان فراهم کرده و در عموم خودروها کاربرد دارند.
اجزای تشکیل دهنده گیربکس اتوماتیک چیست؟
درب ترموستات 206
- برند ساتراپ جهان
- مناسب موتور:TU3
- مناسب خودرو:206 تیپ دو
- جنس:آلومینیوم
- گارانتی:ضمانت و اصالت و تعویض 1 سال باربد پارت
گیربکس اتوماتیک از اجزای متعددی تشکیل شده است که هر کدام نقش و وظایف خاصی را در عملکرد بهینه خودرو ایفا می کنند.در ادامه به معرفی این اجزای می پردازیم:
- پمپ روغن گیربکس اتوماتیک:
اویل پمپ وظیفه تامین فشار روغن مورد نیاز جهت روانکاری و عملکرد صحیح قطعات گیربکس را بر عهده داشته و از بدنه ، روتور های داخلی و خارجی ، شفت درایو و یک ولو تنظیم روغن تشکیل شده است. اویل پمپ روغن را از مخزن کشیده و تحت فشار مشخصی به اجزای مختلف گیربکس منتقل می کند و از این طریق از ساییدگی و افزایش دما جلوگیری می کند.
- چرخ دنده سیاره ای:
چرخ دنده سیاره ای در گیربکس اتوماتیک جهت انتقال نیرو و تغییر سرعت به کار می رود و از سه جز اصلی چرخ دنده خورشیدی ، چرخ دنده سیاره ای و چرخ دنده رینگی تشکیل شده است. در ابتدا چرخ دنده خورشیدی قرار گرفته در مرکز ، نیروی ورودی موتور را دریافت می کند سپس چرخ دنده سیاره ای با چرخش به دور چرخ دنده خورشیدی نیروی دریافتی را به چرخ دنده رینگی منتقل می کند و چرخ دنده رینگی نیز به تثبیت نیرو و انتقال گشتاورکمک می کند. این طراحی خاص امکان ارائه نسبت های مختلف گشتاور و سرعت را بدون نیاز به تنظیمات پیچیده به گیربکس می دهد.
- کلاچ :
کلاچ وظیفه انتقال قدرت موتور به گیربکس را بر عهده داشته و به دو صورت هیدرولیکی و الکترونیکی سرعت را تغییر می دهد. کلاچ شامل مجموعه ای از صفحات کلاچ است که جهت انتقال قدرت از طریق فشار روغن درون محفظه کلاچ این صفحات را به صورت خودکار فشرده یا آزاد می کند .
- شفت خروجی :
شفت خروجی وظیفه انتقال قدرت و گشتاور را از گیربکس به چرخ ها را برعهده دارد.
- فیلتر روغن (صافی گیربکس اتوماتیک) :
فیلتر روغن گیربکس اتوماتیک با تصفیه روغن می تواند ذرات معلق و آلاینده ها را حذف کرده و از آسیب به قطعات داخلی جلوگیری نماید.
- باند ترمز :
باند ترمز به کنترل و توقف خودرو کمک بسیاری می کند. این باندها عموما مقاوم به سایش بوده و در هنگام تعویض دنده فشار هیدرولیکی مورد نیاز جهت اصطکاک را فراهم می کنند. در صورتی که باند ترمز معیوب بوده و یا فرسوده شود مشکلاتی مانند لغزش دنده ها ، تاخیر در تعویض دنده و کاهش کارایی گیربکس به وجود می آید.
- شیر برقی:
شیر برقی وظیفه کنترل جریان روغن را در گیربکس بر عهده داشته و می تواند با ایجاد میدان مغناطیسی مسیر روغن را برای تعویض دنده ها باز و بسته نماید.
- کامپیوتر گیربکس:
کامپیوتر گیربکس یا TCU (Transmission Control Unit) واحد الکترونیکی گیربکس بوده که وظیفه مدیریت تعویض دنده ها را بر عهده دارد و می تواند با استفاده از اطلاعات دریافتی از سنسورها زمان و نحوه تعویض دنده ها را بهینه سازی کرده و منجر به عملکرد بهتر و کاهش مصرف سوخت شود.
- سلکتور تعویض دنده :
سلکتور تعویض دنده یک سوئیچ چند وضعیتی است که وظیفه تغییر دنده ها را بر اساس دستورات کامپیوتر گیربکس بر عهده دارد. خرابی سلکتور تعویض گیربکس اتومات می تواند منجر به عدم پاسخ به تعویض دنده ، صدای غیر طبیعی در زمان تعویض دنده ، روشن شدن خودرو در دنده نامناسب و لغزش دنده شود.
- پوسته گیربکس :
پوسته گیربکس بخش حفاظتی گیربکس بوده که اجزای داخلی را در خود جای می دهد و از آن ها در برابر عوامل خارجی محافظت می کند.
روش کار گیربکس اتوماتیک چیست؟
گیربکس اتومات با استفاده از سنسورها و مبدل گشتاور وظیفه انتقال قدرت از موتور به چرخ ها را بر عهده دارد.
نیروی موتور از طریق مبدل گشتاور به چرخ دنده ها منتقل شده و طراحی خاص واحد کامپیوتر گیربکس امکان تغییر دنده ها را بر اساس سرعت و فشار پدال گاز را به صورت خودکار در زمان مناسب فراهم می کند.
مزایای گیربکس اتوماتیک چیست؟
- آسودگی و راحتی در رانندگی و همچنین افزایش تمرکز بر جاده و عدم نیاز به تعویض دنده دستی
- بهینه سازی مصرف سوخت از طریق تعویض دنده بهینه و خودکار
- استهلاک پایین تر گیربکس های اتومات نسبت به دستی به دلیل تعویض دنده هوشمند و بدون ایجاد ضربه
- عملکرد بهتر در شرایط دشوار مانند سربالایی ها و سرازیری ها
- ایمنی بالاتر و افزایش سرعت واکنش راننده در شرایط بحرانی
عیوب گیربکس اتوماتیک چیست؟
- عمر کوتاه
- مصرف سوخت بالا
- هزینه تعمیرات و نگهداری بالا
- هزینه تعمیرات و نگهداری بالا
- عمر کوتاه مایع سیال در گیربکس اتومات
- شتاب اولیه پایین تر نسبت به خودروهای گیربکس دستی هم رده
- احتمال تاخیر در تعویض دنده
- نشت روغن
- گرمای بیش از حد ناشی از کمبود روغن یا بار زیاد
- عدم انتخاب دنده صحیح به دلیل نقص برقی یا کمبود مایعات
مدل های مختلف گیربکس اتوماتیک چیست؟
- مدل AT (Automatic Transmission) رایج ترین مدل گیربکس اتومات می باشد که با کلاچ هیدرولیکی و 4 تا 6 دنده است. گیربکس اتومات AT مصرف سوخت بالاتری نسبت به گیربکس CVT داشته و توان تحمل بارهای گشتاور بالاتری را نیز دارد. گیربکس اتوماتیک ایران خودرو در خودروی تارا از مدل AT می باشد.
- مدل AMT (Automatic Manual Transmission) ترکیبی از گیربکس دستی و اتوماتیک با تعویض دنده و کلاچ گیری هوشمند می باشد و با آنکه نرمی کمتری در حرکت و مصرف سوخت بالاتری نسبت به گیربکس های اتومات پیشرفته دارد ولی به دلیل شتاب گیری خوب ، سیستم طراحی ساده و هزینه های تعمیرات گیربکس پایین در خودرهای اقتصادی محبوبیت بالایی دارد.
- مدل DCT (Dual Clutch Transmission ) از دو کلاچ مستقل برای دنده های زوج و فرد استفاده می کند و به دلیل آنکه به طور همزمان یکی از دنده های زوج و یکی از دنده های فرد را درگیر می کند می تواند عملکرد سریع تری در تعویض دنده ارائه دهد و از این طریق منجر به بهبود مصرف سوخت شود. گیربکس DCT به دو نوع خشک (عملکرد بدون نیاز به روغن کاری و مناسب سرعت های پایین) و تر (عملکرد با روغن کاری و مناسب سرعت های بالا) تقسیم می شود.
- مدل CVT (Continuously Variable Transmission) به جای استفاده از دنده های ثابت از سیستم تسمه و پولی برای انتقال قدرت و تعویض دنده به صورت پیوسته استفاده می کند. مدل CVT عملکرد روان تر و مصرف سوخت پایینتری دارد. این گیربکس به دلیل آنکه منجر به کاهش وزن نهایی خودرو شده و تعویض دنده نرمی را ارائه می دهد مناسب خودروهای مدرن می باشد.
- مدل Tiptronic امکان تعویض دستی دنده ها را با کنترل کامپیوتری فراهم می کند. این گیربکس در شرایط خاص مانند شتاب گیری یا رانندگی در سراشیبی کنترل بهتری را ارائه می دهد و در خودرهای برندهایی مانند پورشه و بی ام دبلیو و فورد نیز استفاده شده است.
انواع گیربکس اتوماتیک در ایران چیست؟
- مدل AT رایج ترین مدل گیربکس اتومات در ایران با چرخ دنده های خورشیدی می باشد که در خودروهایی مانند دنا پلاس ، ریرا و تارا کاربرد دارد.
- مدل CVT گیربکس بدون چرخ دنده با نسبت دنده نامحدود در خودروهایی مانند ساینا ، شاهین و MVM550 کاربرد دارد.
- مدل AL4 گیربکس مورد استفاده در خودروهای رنو ساندرو ، پژو پارس، پژو 206 و پژو 207 می باشد که از چرخ دنده های خورشیدی برای انتقال قدرت بهره می برد. گیربکس 206 مصرف سوخت بهینه ای داشته و قیمت بسیار مناسبی نسبت به سایر گیربکس های اتومات دارد.
- مدل AMT گیربکس نیمه اتوماتیک مورد استفاده در خودروهایی مانند سمند EF7 می باشد.
- مدل DCT گیربکس دو کلاچه با تعویض دنده در کمتر از 100 میلی ثانیه شتاب و واکنش خوبی را ارائه می دهد و به دلیل حداکثر نمودن محدوده کارکرد موتور مصرف سوخت بهینه ای دارد. ایران خودرو تصمیم دارد از این گیربکس در خودروهای جدیدی مانند تارا و ریرا استفاده نماید.
بهترین گیربکس اتوماتیک خودرو چیست؟
- اگر هدف مصرف کننده دستیابی به بهترین کارایی با عملکردی بدون تاخیر در تعویض دنده با کمترین میزان خرابی باشد بهترین مدل گیربکس اتومات مدل CVT است.
- اگر هدف مصرف کننده دستیابی به شتاب بالای خودرو در سرعت های بالا باشد بهترین مدل گیربکس اتومات مدل DCT است که مناسب خودروهای اسپرت است.
- اگر هدف مصرف کننده دستیابی به خودروی اقتصادی باشد بهترین مدل گیربکس مدل AMT است. قیمت گیربکس اتوماتیک AMT پایینتر از سایر مدل هاست.
بهترین گیربکس اتوماتیک در ایران چیست؟
انتخاب بین گیربکس های اتوماتیک موجود در ایران بستگی به نوع خودرو و نیازهای مصرف کننده در رانندگی دارد.
- اگر هدف مصرف کننده استفاده از خودرویی با عملکرد راحت و نرم در ترافیک های داخل شهری باشد بهترین مدل گیربکس AT می باشد.
- اگر هدف مصرف کننده استفاده از خودرویی خانوادگی با مصرف سوخت پایین و تعویض دنده نرم باشد بهترین مدل گیربکس CVT است.
- اگر هدف مصرف کننده استفاده از خودرویی اقتصادی با وجود عملکرد ضعیف تر باشد بهترین مدل گیربکس AMT می باشد.
- اگر هدف مصرف کننده استفاده از خودرویی با تعویض دنده سریع ، تجربه هیجان انگیز رانندگی و مصرف سوخت بهینه باشد بهترین مدل گیربکس DCT می باشد.
- اگر هدف مصرف کننده استفاده از خودرویی با مصرف سوخت پایین ، قیمت مناسب خرید و تعمیر و نگهداری پایین گیربکس ، طول عمر بالا و تعویض دنده روان و بدون ضربه باشد بهترین مدل گیربکس AL4 می باشد.
گیربکس اتوماتیک بهتر است یا دستی؟
اویل پمپ
- برند ساتراپ جهان
- مناسب موتور:XU7
- مناسب خودرو:405 و سمند و پرشیا و زانتیا
- جنس:آلومینیوم
- گارانتی:ضمانت و اصالت و تعویض 1 سال باربد پارت
برای پاسخ به این سوال می بایست تفاوت های اصلی میان گیربکس اتومات و دستی را بررسی نماییم:
- در گیربکس دستی راننده با فشار دادن کلاچ و انتخاب دنده مناسب دنده را تعویض می کند در حالی که در گیربکس اتومات با توجه به شرایط رانندگی دنده به صورت خودرکار تعویض می شود.
- گیربکس اتومات راحتی بیشتری برای رانندگان مخصوصا در ترافیک ها فراهم کرده ولی گیربکس دستی کنترل بیشنری بر روی عملکرد خودرو و شتابگیری فراهم می کند که فواید بسیاری در رانندگی شریط خاص مانند رانندگی در تپه ها و یا خارج از جاده دارد.
- عموما خودروهای دستی به دلیل آنکه راننده می تواند دنده مناسب را با توجه به شرایط انتخاب کند ، مصرف سوخت پایینتری نسبت به خودروهای اتومات دارند. البته لازم به ذکر است که گیربکس های اتوماتیک بهبود یافته مصرف سوخت پایینتری نسبت به مدل های پیشین دارند.
- عموما خودروهای مجهز به گیربکس دستی اقتصادی تر بوده و به دلیل آنکه گیربکس های دستی پیچیدگی خاصی نداشته و از قطعات کمتر و ساده تر تشکیل شده اند ، هزینه های تعمیر گیربکس پایینتری نسبت به خودروهای اتومات دارند.
- دیسک و صفحه گیربکس اتوماتیک ، مبدل گشتاور و صفحه کلاچ است که وظیفه انتقال قدرت و تعویض دنده را برعهده دارند.
چگونه از گیربکس های اتوماتیک نگهداری کنیم؟
برای افزایش طول عمر گیربکس های اتومات لازم است اقداماتی را به عنوان روتین نگهداری تعریف کرده و از این طریق میزان آسیب های وارده به آن را کاهش داده و از خرابی آن جلوگیری نماییم.
- سرویس های دوره ای :
پیشنهاد می شود پس از طی مسافت بین 20 تا 60 هزار کیلومتر سرویس دوره ای را انجام دهید.
- بررسی سطح روغن :
سطح روغن را به صورت منظم بررسی کرده و در صورت نیاز روغن آن را شارژ نمایید. توجه نمایید حتما از روغن با کیفیت بالا استفاده نمایید. پیشنهاد می شود با استفاده از دفترچه راهنمای خودرو بهترین روغن گیربکس اتوماتیک را متناسب با نوع خودرو انتخاب و تهیه نمایید.
- تعویض روغن گیربکس اتوماتیک :
عموما زمان تعویض روغن گیربکس اتومات پس از طی هر 60 هزار کیلومتر می باشد. پیشنهاد می شود جهت جلوگیری از سوختگی صفحات کلاچ ، روغن گیربکس را به موقع تعویض نمایید.
- اجتناب از حالت N در ترافیک :
توجه داشته باشید جهت جلوگیری از اعمال فشار به اجزای داخلی گیربکس در توقف های کوتاه دنده را در حالت D نگه داشته و از افزایش استهلاک جلوگیری نمایید.
- استفاده از حالت P بعد از توقف کامل :
ابتدا خودرو را متوقف کرده و سپس دنده را در حالت پارک قرار دهید.
- عدم خلاص کردن دنده در توقف کوتاه :
در توقف های کوتاه نیاز به خلاص کردن دنده نیست
- حالت N در توقف های طولانی :
در توقف های طولانی تر بهتر است دنده در حالت N قرار گیرد.
- عدم تعویض دنده در حال حرکت :
توجه داشته باشید جهت جلوگیری از اعمال فشار اضافی به گیربکس، تغییر وضعیت دنده باید در حالت توقف انجام شود.
- گرم کردن خودرو :
توجه داشته باشید جهت روانکاری خوب روغن ، قبل از حرکت خودرو گرم شود.
- بررسی سیستم خنک کننده گیربکس اتوماتیک:
توجه داشته باشید جهت کنترل دمای روغن از صحت عملکرد سیستم خنک کننده موتور اطمینان حاصل نمایید.
علائم خرابی گیربکس اتوماتیک چیست؟
- تقه زدن گیربکس : احساس لرزش یا تقه هنگام تعویض دنده نشان دهنده مشکل در گیربکس است.
- بوی سوختگی : بوی سوختگی ناشی از داغ شدن بیش از حد نشان دهنده خرابی گیربکس است.
- نشتی روغن گیربکس اتوماتیک : مشاهده روغن در زیر خودرو نشان دهنده خرابی گیربکس است.
- صدای غیر طبیعی : شنیدن صدای زوزه یا کوبش در حال خلاص ، دنگ دنگ و یا وز وز نشان دهنده خرابی گیربکس است.
- عدم تعویض دنده : مشکل در تعویض دنده نشان دهنده خرابی گیربکس است.
- احساس سختی : احساس سختی در تعویض دنده نشان دهنده خرابی گیربکس است.
- تعویض نامنظم دنده : تعویض نامنظم دنده نشان دهنده خرابی گیربکس است.
- لرزش خودرو : لرزش خودرو در هنگام شروع حرکت ، تغییر دنده و حین رانندگی نشان دهنده خرابی گیربکس است.
- افت قدرت : کاهش ناگهانی قدرت موتور در حین حرکت نشان دهنده خرابی گیربکس است.
- افزایش دما: داغ شدن بیش از حد گیربکس نشان دهنده خرابی گیربکس است.
- روشن شدن چراغ هشدار: روشن شدن چراغ های هشدار مانند چراغ چک نشان دهنده خرابی گیربکس است.
- لغزش دنده : احساس لغزش در حالت پارک یا حرکت نشان دهنده خرابی گیربکس است.
چرا گیربکس اتوماتیک تقه می زند؟
تقه زدن گیربکس اتومات به معنای ایجاد صدای ناگهانی و ضربه ای در حین حرکت و یا تعویض دنده خودرو است.
- آلوده یا کم شدن روغن گیربکس منجر به کاهش روانکاری و در نتیجه تقه زدن گیربکس اتوماتیک می شود.
- خرابی و عملکرد نادرست شیرهای الکترونیکی و سوپاپ ها می تواند فشار روغن را مختل کرده و منجر به تقه زدن شود.
- خرابی شیر رادیاتور منجر به نقص در عملکرد سیستم خنک کننده شده و از طریق افزایش دما منجر به تقه زدن گیربکس شود.
- تغییرات ناگهانی در سرعت و دنده منجر به آسیب به گیربکس می شود.
- خرابی اجزای داخلی و یا شل شدن اتصالات داخلی به مرور زمان منجر به تقه زدن گیربکس می شود.
- کثیف بودن فیلتر روغن یا صافی گیربکس اتوماتیک
- مشکلات در سیستم هیدرولیکی
لوازم یدکی و قطعات گیربکس اتومات
با هر پیشرفتی که درصنعت خودرو انجام می شود تامین کنندگان اصلی ایران خودرو اقدام به تولید قطعات اصلی و با کیفیت آن خودرو می کنند و شرکت ساتراپ جهان هم پس از عرضه گیربکس های اتومات ایران خودرو در بازار اقدام به تولید و عرضه قطعات مناسب گیربکس 206 و 207 نموده و محصول با کیفیت جدیدی را مانند محصولات پیشین خود همچون اویل پمپ ، درب ترموستات ،پایه دسته موتور ، تسمه سفت کن و پایه کمپرسور به سهولت و از طریق فروشگاه اینترنتی باربدپارت در اختیار مصرف کنندگان قرار می دهد.
ازطریق📞این لینک باما درتماس باشید.
